r e k l a m a

r e k l a m a

Wyprysk powietrznopochodny

Radosław Śpiewak^1,2

1. Zakład Dermatologii Doświadczalnej i Kosmetologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
2. Ambulatorium 'dermatolog.eu', Kraków

Sugerowany sposób cytowania:
Śpiewak R: Wyprysk powietrznopochodny. Dermatopedia 2014;3(pl):004.
DOI: 10.14320/dermatopedia.pl.2014.004

Słowa kluczowe: wyprysk powietrznopochodny, definicja, terminologia, dermatologia.

Wyprysk powietrznopochodny to odmiana wyprysku wywoływana przez osiadające na skórze substancje zawieszone w powietrzu, np. pyły organiczne i nieorganiczne, aerozole lub rozpuszczone w powietrzu lotne olejki eteryczne. Substancje te osadzają się na skórze odsłoniętych okolic ciała, prowokując w tych miejscach typowy obraz kontaktowego zapalenia skóry.

Ryc. 1. Wyprysk powietrznopochodny Zwraca uwagę na zaczerwienienie skóry w obrębie oczodołów - jeden z typowych objawów wyprysku powietrznopochodnego.

Określenie wyprysk powietrznopochodny nie implikuje mechanizmu zapalenia skóry, a jedynie drogę kontaktu z substancją wywołującą [1]. Formę wyprysku powietrznopochodnego może przybierać alergiczny wyprysk kontaktowy, wyprysk kontaktowy z podrażnienia, lub wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry). Opisano między innymi wyprysk powietrznopochodny na podłożu alergii na nikiel [2], środki odkażające [3], olejki eteryczne [4], kadzidełka (trociczki) [5], propolis [6], mąkę i owoce morza [7], cement [8], leki [9], substancje roślinne [10], pył zboża [11]i innych roślin uprawnych [12,13], roztocze kurzu [14], antygeny środowiskowych bakterii i grzybów pleśniowych [15,16]. W atopowym wyprysku powietrznopochodnym często stwierdza się za pomocą testów płatkowych alergię na roztocze kurzu domowego [17]. Wyprysk powietrznopochodny twarzy może sprawiać trudności rozpoznawcze, szczególnie łatwo pomylić go z trądzikiem różowatym [18] oraz fotoalergicznym kontaktowym zapaleniem skóry, niekiedy zresztą może występować hybryda obu odmian wyprysku, czyli "fotoalergiczny wyprysk powietrznopochodny" [19]. Aktualizowane przeglądy literatury zestawiające opublikowane przypadki wyprysku powietrznopochodnego wraz z przyczynami można znaleźć w [20-24].

Piśmiennictwo

1. Bjorkner BE. Industrial airborne dermatoses. Dermatol Clin 1994;12(3):501-9.
2. Schubert HJ. Airborne nickel dermatitis. Contact Dermatitis 2000;42(2):118-9.
3. Corazza M, Virgili A. Airborne allergic contact dermatitis from benzalkonium chloride. Contact Dermatitis 1993;28(3):195-6.
4. Schaller M, Korting HC. Allergic airborne contact dermatitis from essential oils used in aromatherapy. Clin Exp Dermatol 1995;20(2):143-5.
5. Hayakawa R, Matsunaga K, Arima Y. Depigmented contact dermatitis due to incense. Contact Dermatitis 1987;16(5):272-4.
6. Kleinhans D. Airborne contact dermatitis due to propolis. Contact Dermatitis 1987;17(3):187-8.
7. Llombart B, Revert MA, Sastre A, Dura M, Pelaez A, Jorda E. Occupational protein contact dermatitis from flour and cuttlefish. Contact Dermatitis 2003;49(5):268-9.
8. el Sayed F, Bazex J. Airborne contact dermatitis from chromate in cement with recall dermatitis on patch testing. Contact Dermatitis 1994;30(1):58.
9. Mimesh S, Pratt M. Occupational airborne allergic contact dermatitis from azithromycin. Contact Dermatitis 2004;51(3):151.
10. Frain-Bell W, Hetherington A, Johnson BE. Contact allergic sensitivity to chrysanthemum and the photosensitivity dermatitis and actinic reticuloid syndrome. Br J Dermatol 1979;101(5):491-501.
11. Hogan DJ, Dosman JA, Li KY, Graham B, Johnson D, Walker R, Lane PR. Questionnaire survey of pruritus and rash in grain elevator workers. Contact Dermatitis 1986;14(3):170-5.
12. Śpiewak R, Skórska C, Dutkiewicz J. Occupational airborne contact dermatitis caused by thyme dust. Contact Dermatitis 2001;44(4):235-9.
13. Śpiewak R, Dutkiewicz J. Occupational airborne and hand dermatitis to hop (Humulus lupulus) with non-occupational relapses. Ann Agric Environ Med 2002;9(2):249-52.
14. Vidal C, Rial A. Airborne contact dermatitis from Tyrophagus putrescentiae. Contact Dermatitis 1998;38(3):181.
15. Fujisawa S, So Y, Ofuji S. Eczematous dermatitis produced by airborne molds. Arch Dermatol 1966;94(4):413-20.
16. Śpiewak R, Skórska C, Góra A, Horoch A, Dutkiewicz J. Young farmers with cellular reactivity to airborne microbes suffer more frequently from work-related skin symptoms and allergic dermatitis. Ann Agric Environ Med 2001;8(2):255-9.
17. Czarnecka-Operacz M, Bator-Wegner M, Silny W. Atopy patch test reaction to airborne allergens in the diagnosis of atopic dermatitis. Acta Dermatovenerol Croat 2005;13(1):3-16.
18. Śpiewak R, Dutkiewicz J. A farmer's occupational airborne contact dermatitis masqueraded by coexisting rosacea: delayed diagnosis and legal acknowledgement. Ann Agric Environ Med 2004;11(2):329-33.
19. Nakamura M, Arima Y, Nobuhara S, Miyachi Y. Airborne photocontact dermatitis due to the pesticides maneb and fenitrothion. Contact Dermatitis 1999;40(4):222-3.
20. Dooms-Goossens AE, Debusschere KM, Gevers DM, Dupre KM, Degreef H.J., Loncke JP, Snauwaert JE. Contact dermatitis caused by airborne agents. A review and case reports. J Am Acad Dermatol 1986;15(1):1-10.
21. Dooms-Goossens A, Deleu H. Airborne contact dermatitis: an update. Contact Dermatitis 1991;25(4):211-7.
22. Huygens S, Goossens A. An update on airborne contact dermatitis. Contact Dermatitis 2001;44:1-6.
23. Santos R, Goossens A. An update on airborne contact dermatitis: 2001-2006. Contact Dermatitis 2007;57(6):353-60.
24. Swinnen I, Goossens A. An update on airborne contact dermatitis: 2007-2011. Contact Dermatitis 2013;68(4):232-8.

r e k l a m a

Bądź na bieżąco - obserwuj nas: